Bart´s Peru-Bolivia-ABCtje

Op 26 februari 2009 zat het er dan op; we verruilden Bolivia voor Chili en daarmee ook ongeveer direct het derde-wereld gevoel van Peru en Bolivia voor het meer Westers aandoende Chili en Argentinie. De overgang was duidelijk zo gauw we de grens over waren: Wat is dit nu? Wegen van fatsoenlijk asfalt? Met strepen daarop? En vangrails daarnaast? En reflectorpaaltjes???

Hieronder een Peru-Bolivia-aabeeceetje van die dingen die wij zo typisch vonden aan deze 2 landen.

A
ARBO. Nee, daar hebben ze daar nog nooit van gehoord. Het apenpark waar we vrijwilligerswerk hebben gedaan, kan alleen bestaan vanwege het ontbreken van elke vorm van Arbo-wetgeving. In Nederland met een (redelijk) wilde puma door de jungle lopen na een dag of 5? Vergeet ´t maar!

B
Benutten van land. Zijn ze écht goed in. We hebben busritten gehad over ronduit gevaarlijke, afgelegen bergweggetjes en nóg zie je op de meest steile bergen akkers. Wat ga je daar toch doen, in godsnaam?!

C
Corazon. Dient in ieder Spaanstalig semi-klaagzang-lied in de eerste of op z´n laatst de tweede zin voor te komen. Is te begrijpen omdat het ´hart´ of ´lieverd´ betekent, maar in die klagerige nummers (en dat zijn er veel) klinkt het allemaal nog net effe wat kleffer.

D
Dezelfde dingen verkopen. Op originaliteit heb ik de peruanen en bolivianen wat dat betreft niet kunnen betrappen. ´Wat zal ik eens gaan doen voor de kost? Laat ik eens kijken wat de buurman doet.´ Zo lijken de meeste winkels ontstaan te zijn; drie vrouwkes die letterlijk naast elkaar hetzelfde voedsel verkopen? Víjf winkels naast elkaar met van die typische hoedjes? ACHT kraampjes bij elke grensovergang met exact dezelfde spullen? VIJFENTWINTIG kapperszaken in ÉÉN straat? Kom op zeg, hoeft daar geen geld verdiend te worden?!

E
Eten doet men daarginder volgens de 4 V´s: Veel, Vet, Vaak en oVeral. Die lui zijn niet vies van enorme porties, zijn verslaafd aan de frituurpan (toen ik geen vette zooi mocht eten vanwege m´n parasieten, viel ongeveer 90% van de Boliviaanse quisine af), eten als het maar ff kan en het wordt echt overal aangeboden (op elke straathoek, in de bus, naast de bus).

F
Folklore. Het is toch wel erg mooi om te zien dat bijna alle (in ieder geval oudere) vrouwen nog altijd in die typische kleding rondlopen, ook diegenen die het niet voor de foto doen. Grappig om te zien dat als je van de ene naar de andere streek reist, je kleine verschillen in kleding ziet: net een iets andere rok en/of hoed.

G
Je zou zeggen dat ze zo ongeveer wel aan Gringo´s gewend zijn, maar die lange Nederlanders (Gringos Altos) waren toch wel de nodige foto´s waard (niet digitaal, maar met een rolletje uiteraard). Verder stikt het van de backpackers, en het was niet eens hoogseizoen. Wel hendig, mensen zoeken voor een gezamenlijke trip was geen enkel probleem.

H
Overnachten in Hostels was zo ongeveer overal wel mogelijk. In de kleinste gehuchten zijn ze te vinden, uiteraard behoorlijk varierend in luxe.

I
De enorme gaten in ons blog doen anders vermoeden, maar Internet is bijna overal beschikbaar. De snelheid varieert behoorlijk, maar het lijkt of iedereen die ergens een paar ouwe computers heeft staan, een internetcafe heeft.

J
Het lijkt of alle huisvrouwen een kar hebben waarmee ze naar de markt gaan om Jugo te verkopen: vers geperst sap, meestal van sinaasappels.

K
De K moet van Kip zijn, zo ongeveer het nationale voedsel van vooral Peru, maar ook van Bolivia. Je struikelt over de Broasters, restaurants met als specialiteit, jawel, gebraden kiep. We waren hier redelijk snel op uitgekeken, en omdat er zo veel zijn, worden ze gedwongen tot originele namen: Kikiriki aan de ene kant van de straat en, geloof het of niet, Kokorokoo aan de andere.

L
Een tweeledige: éen van de eeste dingen die me opviel in Peru (iets minder in Bolivia) was dat men echt óveral spaarLampen had. Ik kan me niet voorstellen dat de gemiddelde peruaan zó begaan is met het milieu (met zulke vervuilende auto´s? Echt niet!), dus ik gok op een initiatief van de overheid. Navraag noodzakelijk.
En blijkbaar heeft men in die gebieden nachtzicht ontwikkeld, want met het ontsteken van kopLampen wordt gewacht tot het bijna pikkedonker is. Vaak genoeg ´s avonds vloekend langs een weg gelopen.

M
Dan maar een cultuurbarbaar, maar op de typische Peruaanse en Boliviaanse Muziek was ik redelijk snel uitgekeken. Die van Peru klinkt een beetje als Chinees, met irritant klagende toon. Voor de ellende waar ze je in Bolivia zo ongeveer mee doodgooien, check R. Wat dit betreft: op naar Chili/Argentinie!

N
Ah, ons eerste woordje Spaans. Met al die straatverkopers en opdringerige proppers is ¨No gracias!¨ zo ongeveer de meest gebruikte zin. Die laatsten vragen eerst of je bij hun restaurant wilt komen eten, en na een afwijzing volgt: ¨Want some coke? Weed?¨

O
Van die zelfgebouwde, houtgestookte Ovens die bijna ieder restaurant binnen had, en waardoor de pizza of lasagna of wat-dan-ook nét iets lekkerder smaakte. Sommige prachtig ´versierd´ in de vorm van een kasteel.

P
Voor Picante geldt net als sommige after-shaves: use with caution. Eigen brouwsel gemaakt van ui, pepers of chili en god weet wat nog meer. Hebben we een maand lang in het apenpark op onze lunch gestrooid en oh wee als je er iets te veel van durfde te gebruiken. Mits gebruikt in de juiste dosering: heerlijk.

Q
De officiële taal van de Inca´s, maar de taal die al veel eerder werd gesproken in de Amerika´s is Quechua. Tijdens verschillende tours hebben verschillende gidsen geprobeerd ons Quechua-vocabulaire uit te breiden, maar die taal maakt gebruik van klanken die niet zijn uit te spreken zonder consumptie of je te verslikken.

R
Dát Ritme dat zo ongeveer alle moderne (tenminste Boliviaanse) liedjes hebben, ken je dat liedje ´Gasolina´? Nou, dat 12-3 riedeltje, waar overigens wel op te dansen is, weten wij uit ervaring. Tis zo erg, dat in sommige radioprogramma´s de DJ dat riedeltje de hele tijd laat doorlopen, dus ook tussen de liedjes door! Vervolgens lult hij ze met de meest verschrikkelijke geluidseffecten aan elkaar...ongelooflijk.

S
Smaak, of liever, het gebrek daaraan. Je ziet het aan van alles: meubels, kapsels (Foute mat? Tuurlijk!), klokken (van lelijk plastic, met een gouden randje als decoratie) en kleding (Vies décolleté? Ja hoor!). Het loopt wat dat betreft allemaal zo´n 30 jaar achter.

T
Een paar keer hebben we ons laten verleiden tot het eten van zo´n heerlijk uitziende Taart. Ware kunstwerkjes, die bakkers zijn meesters in het concept Het Oog Wil Ook Wat, maar wa een dreuge kuch!

U
Dat zal in Chili en Argentinië wel anders worden; het Uitbuiken van al dat Uit eten. Maar ja, het is ook niet de moeite om zelf inkopen te doen en te koken; dan ben je duurder uit.

V
Die moet van Vervoer zijn, want dat is in deze landen zo ongeveer OVERAL en ALTIJD te regelen. Het maakt niet uit hoe laat het is of hoe klein het gehucht is waar je je bevindt, je komt altijd thuis, en vaak ook nog voor een appel en ´n ei. Take this, NS/BBA!

W
WC-papier, of liever het feit dat je dat niet in het toilet mag gooien. Nee, dat moet -hoe hygienisch- in een prullenbak die naast de pot staat om verstopping te voorkomen.

X
Zelfs na een X-aantal maanden gaan een X-aantal gesprekken met de locals nog niet van een leien dakje. Een dag of 5 cursus is echt het mimimum om de basics (buskaartjes regelen, brood kopen, vragen waar de wc is) onder de knie te krijgen.

Y
In vooral Peru is de aardappel zo ongeveer heilig (schijnbaar hebben ze daar een paar duizend soorten aardappels), maar nog is het nodig om een nóg goedkoper alternatief te hebben: Yuca. Smaakt net zoiets als aardappel en is voornamelijk zo succesvol omdat, jawel, ook deze knol in de frituurpan kan. Is dan wel lekkerder dan friet omdat men dat ding wél lang genoeg in het vet laat liggen. We hebben op een gegeven moment onze zoektocht naar lekkere friet maar gestaakt, hopeloos!


Z
Je ziet ze overal en véul: Zwerfhonden. Wat heb ik me af en toe geërgerd aan die beesten als ze me ´s nachts weer eens wakker hielden met hun geblaf en gejank. Als jullie toch wakker zijn, ga dan die verrekte katten wegjagen die me wakker houden met hún gemauw!